Ενδιαφέροντα: Τα ανακαλύπτουμε ή τα καλλιεργούμε;

Τι απολαμβάνετε να κάνετε; Ποιο είναι το πάθος, τα ενδιαφέροντα ή τα χόμπι σας; Απολαμβάνετε να μαγειρεύετε, να χορεύετε, να παίζετε ντραμς, να ψαρεύετε ή να κλαδεύετε; Θα εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι οι αντιλήψεις σας για τα ενδιαφέροντα και τα πάθη σας επηρεάζουν το αν θα εξερευνήσετε τελικά άγνωστες επιλογές ή θα δοκιμάσετε νέες δραστηριότητες.
Μία πρόσφατη έρευνα από τον Paul O’Keefe και τους συνεργάτες του, που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβρη στο Psychological Science, υποστηρίζει ότι οι θεωρίες που έχουμε γενικά για τα ενδιαφέροντα μπορεί να μας εμποδίζουν να βρούμε και να αναπτύξουμε τα πάθη μας.

Μας συμβουλεύουν συχνά να αναζητήσουμε τι είναι αυτό που αγαπάμε• να ανακαλύψουμε τα πάθη μας. Και ένα ρητό – κλισέ που λέγεται είναι το «αν βρεις μια δουλειά που αγαπάς, δεν θα ξαναδουλέψεις ούτε μία μέρα στη ζωή σου». Αλλά τελικά τα ενδιαφέροντά μας τα ανακαλύπτουμε ή τα καλλιεργούμε; Η πρώτη άποψη αναφέρεται ως σταθερή θεωρία ενδιαφερόντων, ενώ η τελευταία ως θεωρία εξέλιξης ενδιαφερόντων.

Το αν πιστεύουμε στην πρώτη ή στη δεύτερη δημιουργεί συγκεκριμένες σημαντικές συνέπειες. Για να το εξηγήσει, οι O’Keefe et al. συγκρίνουν την αναζήτηση ενδιαφερόντων με την αναζήτηση για αγάπη: Οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν ότι οι επιτυχημένες σχέσεις έρχονται από τη μοίρα ή καλλιεργούνται. Με την πρώτη οπτική, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα ραντεβού ως μια απόπειρα να βρουν το «άλλο τους μισό».
Αν εμφανιστούν δυσκολίες και εμπόδια στη σχέση, οι άνθρωποι αυτοί αποχωρούν και συνεχίζουν στην επόμενη. Αντιθέτως, η δεύτερη αντίληψη αυξάνει το κίνητρο των ανθρώπων να διατηρήσουν σχέσεις και να επιλύσουν τις διαφορές όταν αυτές εμφανιστούν.
Με τον ίδιο τρόπο, αν κάποιος πιστεύει ότι υπάρχει σταθερός αριθμός έμφυτων ενδιαφερόντων, θα παραμείνει σε ένα περιοριστικό πλαίσιο. Μόλις κάνει την εμφάνισή του ένα πάθος, δεν υπάρχει ανάγκη να εξερευνηθούν άλλα πεδία. Επίσης, οι άνθρωποι που πιστεύουν σε αυτό θεωρούν ότι πρέπει τα πάθη να έρχονται φυσικά και να ρέουν εύκολα. Αν συμβεί το αντίθετο, συμπεραίνουν ότι αυτό το ενδιαφέρον δεν είναι γι’ αυτούς.

Ο O’Keefe και οι συνεργάτες του διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων για να διερευνήσουν τις συμπεριφορικές επιδράσεις αυτών των απόψεων. Βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες με ισχυρότερες πεποιθήσεις για το ότι τα ενδιαφέροντα είναι έμφυτα επέδειξαν λιγότερο ενθουσιασμός όταν διάβαζαν για θέματα εκτός των ήδη ενσταλλαγμένων ενδιαφερόντων. Επιπλέον, έδειξαν λιγότερη δεκτικότητα σε νέα ενδιαφέροντα.
Τέλος, οι συμμετέχοντες που πίστευαν ότι τα πάθη ανακαλύπτονται ήταν πιο πιθανό να χάσουνε γρήγορα το ενδιαφέρον τους για ένα επιστημονικό θέμα, αφού είχαν διαβάσει ένα τεχνικό άρθρο γι’ αυτό. Θέτοντάς το απλά, περίμεναν ότι το αληθινό πάθος έρχεται φυσικά.

Τα ευρήματα αυτών των ερευνών στήριξαν την υπόθεση των ειδικών ότι όταν οι άνθρωποι θεωρούν πως τα ενδιαφέροντα είναι έμφυτα και σταθερά, αναζητούν να ανακαλύψουν περιορισμένο προϋπάρχον αριθμό παθών. Και αφού πιστέψουν ότι τα έχουν ανακαλύψει, σταματούν.
Αν, εν αντιθέσει, πιστεύουμε ότι μπορούμε να καλλιεργήσουμε και να αναπτύξουμε νέα ενδιαφέροντα, τίποτα δεν μας σταματά στο να εξερευνήσουμε νέους τομείς, ούτε νιώθουμε σύγχυση για το ότι βρισκόμαστε σε «λάθος δρόμο», αλλά επιμένουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με δυσκολίες. Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν στην αναζήτηση/ καλλιέργεια των ενδιαφερόντων σας:
1. Ποια είναι τα ενδιαφέροντα μου; Πώς ξέρω ότι αυτά είναι τα ενδιαφέροντά μου;
2. Έχω δουλέψει στο να αναπτύσσω αυτά τα πάθη;
3. Υποθέτω ότι οι άνθρωποι που καλλιεργούν ένα πάθος (π.χ. ζωγραφική, μουσική) κατακλύζονται συνεχώς από κίνητρα και δεν νιώθουν καμία σύγχυση;
4. Έχω ποτέ εμποδίσει τον εαυτό μου να εξερευνήσει νέες περιοχές ενδιαφερόντων λόγω των δυσκολιών ή των μειωμένων κινήτρων κατά τη διάρκεια αναζήτησης ενός νέου πάθους;
Σκεφτείτε αυτές τις ερωτήσεις. Ίσως οι γενικές απόψεις για τα ταλέντα, τα πάθη και τα ενδιαφέροντα να σας έχουν εμποδίσει από το να εμπλουτίσετε τη ζωή σας με νέα και πάθη και χόμπι.