Τα πρώτα τρία πράγματα που χρειάζεται να γνωρίζεις για τη ντροπή είναι:
1. Όλοι τη νιώθουμε. Η ντροπή είναι παγκόσμια και είναι ένα από τα αρχέγονα ανθρώπινα συναισθήματα. Τα μόνα άτομα που δεν μπορούν να νιώσουν ντροπή είναι εκείνα που τους λείπει η ικανότητα για ενσυναίσθηση και ανθρώπινη σύνδεση.
2. Όλοι φοβόμαστε να μιλήσουμε για τη ντροπή.
Βασικά, η ντροπή είναι ο φόβος μας μήπως δεν είμαστε αξιαγάπητοι – δηλαδή το εντελώς αντίθετο από το να αγκαλιάζουμε την ιστορία μας και να αισθανόμαστε ότι αξίζουμε. Μετά από την έρευνά μου, ο ορισμός που έδωσα για τη ντροπή είναι ο εξής:
Η ντροπή είναι η έντονα οδυνηρή αίσθηση ή το βίωμα που προέρχεται από την πεποίθηση ότι είμαστε ελαττωματικοί και επομένως ανάξιοι να αγαπηθούμε και να ανήκουμε. Η ντροπή κρατά μακριά την αίσθηση της αξίας μας, πείθοντάς μας ότι αν αγκαλιάσουμε την ιστορία μας θα κάνουμε τους άλλους να έχουν χειρότερη γνώμη για εμάς.
Έχει άμεση σχέση με το φόβο. Φοβόμαστε ότι οι άλλοι δεν θα μας συμπαθούσαν αν ήξεραν ποιοι αληθινά είμαστε, ποια είναι η πραγματική μας γνώμη και τα πιστεύω μας, πόσο αγωνιζόμαστε ή, αν θέλεις το πιστεύεις, πόσο υπέροχοι είμαστε όταν εκτοξευόμαστε στα ύψη (μερικές φορές, το να αγκαλιάσουμε τα δυνατά μας σημεία είναι εξίσου δύσκολο με το να αποδεχτούμε τις αδυναμίες μας).
Συχνά οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν ότι η ντροπή προορίζεται μόνο για εκείνους που έχουν επιβιώσει από φρικτά τραύματα, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Η ντροπή είναι κάτι που το βιώνουμε όλοι. Και ενώ μοιάζει να κρύβεται στις πιο σκοτεινές μας γωνιές, στην πραγματικότητα καιροφυλακτεί πίσω από τα πάντα: την εμφάνισή μας και την εικόνα που έχουμε για το σώμα μας, την οικογένεια, τον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, τη δουλειά και τα χρήματα, την υγεία, τους εθισμούς, το σεξ, τα γηρατειά και τη θρησκεία.
Να νιώθεις ντροπή σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Αφού η ντροπή είναι ο φόβος που έχουμε όλοι οι άνθρωποι ότι δεν αξίζουμε να αγαπηθούμε και να ανήκουμε, κι αφού όλοι οι άνθρωποι έχουμε την έμφυτη και αδιαμφισβήτητη ανάγκη να αγαπηθούμε και να ανήκουμε, τότε εύκολα καταλαβαίνουμε γιατί η ντροπή θεωρείται συχνά «το κυρίαρχο συναίσθημα».
Για να μας κάνει να παραλύσουμε, δεν χρειάζεται καν να τη νιώσουμε· ο φόβος ότι οι άλλοι θα μας θεωρήσουν ανάξιους είναι αρκετός για να μας αναγκάσει να σωπάσουμε και να μην πούμε την ιστορία μας.
Αφού όλοι βιώνουμε τη ντροπή, τα καλά νέα είναι ότι όλοι μπορούμε να γίνουμε ανθεκτικοί σ’ αυτήν. Η δύναμη απέναντι στη ντροπή είναι η ικανότητα να την αναγνωρίζουμε, να περνάμε από μέσα της εποικοδομητικά, διατηρώντας την αίσθηση της αξίας μας και την αυθεντικότητά μας και, ως αποτέλεσμα αυτής της εμπειρίας, να αναπτύξουμε περισσότερο το θάρρος, τη συμπόνια και τη σύνδεση με τους άλλους. Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κατανοήσουμε σχετικά με αυτή τη διαδικασία είναι ότι όσο λιγότερο μιλάμε για τη ντροπή, τόσο περισσότερο τη νιώθουμε.
