To «σύνδρομο του απατεώνα» επηρεάζει σοβαρά την ψυχική υγεία και την επαγγελματική ζωή

Το «σύνδρομο του απατεώνα» είναι η συνεχής αίσθηση αποτυχίας, η καταστροφή της αυτοπεποίθησης και η ματαίωση της επιθυμίας όλα μαζί. Σύμφωνα με μια σημαντική επιστολή που δημοσιεύεται σε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά παγκοσμίως, το «Science», το imposter syndrome, όπως συνηθίζουμε να το αναφέρουμε, χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψη τόσο από τους επιστήμονες, όσο και από την ακαδημαϊκή κοινότητα στο σύνολό της.

Αυτή η σημαντική επισήμανση έγινε από τον διεθνώς αναγνωρισμένο Έλληνα επιστήμονα και καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργο Χρούσο και τον Δρ Αλέξιο-Φώτις Μεντή από τα Εργαστήρια Δημόσιας Υγείας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ και του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ουσιαστικά, όσοι εμφανίζουν το σύνδρομο του απατεώνα, κατακλύζονται από σκέψεις αυτοαμφισβήτησης, νιώθουν ανάξιοι ακόμα κι αν κατέχουν τα ταλέντα και τις προϋποθέσεις για την οποιαδήποτε εργασιακή (ή μη) θέση. Σύμφωνα με τους δύο Έλληνες επιστήμονες, φαίνεται ότι εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που έχουν πολλά επιτεύγματα στο ενεργητικό τους, είναι γυναίκες ή προέρχονται από μειονοτικές ομάδες (φυλετικές, εθνοτικές, θρησκευτικές).

Το αποτέλεσμα είναι να σαμποτάρουν την καριέρα τους, κάτι που τους στοιχίζει σοβαρά σε πολλαπλά επίπεδα. Μακροσκοπικά, το αποτέλεσμα γίνεται φανερό, καθώς τέτοιες ομάδες τελικά δεν αντιπροσωπεύονται σε χώρους όπως τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και σε άλλους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς. Μάλιστα, υπάρχει ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό τέτοιων περιπτώσεων, οι οποίες εγκαταλείπουν αδίκως σημαντικά επιστημονικά πεδία, ενώ θα μπορούσαν να είχαν συνεισφέρει σημαντικά και να είχαν ανελιχθεί αξιοκρατικά.
Αυτός είναι και ο λόγος της επιστολής των δύο επιστημόνων: σε αυτή αναφέρεται ότι τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα (αλλά και κάθε χώρος εργασίας) χρειάζεται να υιοθετούν πολιτικές μέσω των οποίων θα δίνονται ευκαιρίες σε τέτοια άτομα έτσι ώστε να εκπροσωπούνται όσο το δυνατόν περισσότερο μειονοτικές ομάδες σε όλα τα επαγγελματικά και κοινωνικά πεδία. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει το «σύνδρομο του απατεώνα» να αναγνωριστεί από όλους ώστε να μπορεί και να καταπολεμηθεί.
Σε ψυχικό επίπεδο, το σύνδρομο του απατεώνα οδηγεί σε έντονο άγχος, συναισθηματικά προβλήματα, ακόμα και σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη και χρήση ναρκωτικών ουσιών. Τέλος, για όλους τους παραπάνω λόγους, οι Έλληνες επιστήμονες καλούν τα ΑΕΙ και άλλους φορείς να αναδείξουν το πρόβλημα και να διασφαλίσουν την αντιμετώπιση του ζητήματος με ορθό και δίκαιο τρόπο.