Ηπατική ανεπάρκεια: Ποιοι παράγοντες προκαλούν βλάβη στο συκώτι

Γράφει: Διάκος Θοδωρής

Το συκώτι μας δεν δέχεται την αναγνώριση που αξίζει, δυστυχώς. Είναι από τα πιο σημαντικά όργανα στο σώμα μας, διασπώντας τις...
τροφές, καταπολεμώντας μολύνσεις και φιλτράροντας τοξίνες από το αίμα μας. Με λίγα λόγια, δεν μπορούμε να ζήσουμε αν το συκώτι μας δεν δουλεύει σωστά. Και, ευτυχώς, μπορούμε να καθυστερήσουμε, να σταματήσουμε ή ακόμα και να αντιστρέψουμε την ζημιά που γίνεται σε αυτό.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που προκαλούν βλάβες στο συκώτι μας, αλλά συνήθως το πρόβλημα εξελίσσεται με παρόμοιο τρόπο. Πρώτα, το συκώτι πρήζεται, και μετά δημιουργούνται ουλές (ίνωση). Με θεραπεία, η ζημιά μπορεί να θεραπευτεί. Χωρίς θεραπεία, οι ουλές γίνονται μόνιμες (κίρρωση) και το συκώτι δεν μπορεί να λειτουργήσει. Στο τέλος εμφανίζεται η ηπατική ανεπάρκεια, που απειλεί την ζωή μας.

Στην αρχή, είναι πιθανό να μην παρατηρήσετε συμπτώματα. Όσο, όμως, η κατάσταση επιδεινώνεται, μπορεί να αισθάνεστε φαγούρα στο δέρμα, και να μελανιάζετε εύκολα. Τα μάτια σας και το δέρμα σας μπορεί να φαίνονται κιτρινωπά, η κοιλιά σας μπορεί να πονάει και είναι πιθανό να χάσετε την όρεξή σας και να έχετε τάση για εμετό. Τέλος, μπορεί να εμφανιστεί πρήξιμο σε πόδια, αστραγάλους αλλά και κοιλιά.

Οι περισσότερες παθήσεις του ήπατος είναι χρόνιες, αλλά κάποιες φορές μπορεί να είναι και οξείες περιπτώσεις. Αν παρατηρήσετε τα συμπτώματα, μιλήστε αμέσως με τον γιατρό σας.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του συκωτιού μας, και οι πιο σημαντικοί είναι οι εξής:

Παχυσαρκία: Το περιττό βάρος προκαλεί συσσώρευση λίπους στο συκώτι και πολλές φορές μπορεί να είναι ακίνδυνο. Αλλά σε αρκετούς ανθρώπους μπορεί να επιδεινωθεί και να προκαλέσει κίρρωση ή άλλα προβλήματα.

Αλκοόλ: Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει τον οργανισμό μας. Όταν το συκώτι φιλτράρει το αλκοόλ και το απομακρύνει από το αίμα μας, παράγονται ορισμένες βλαβερές χημικές ουσίες. Συσσωρεύεται λίπος και μπορεί να οδηγήσει σε αλκοολική ηπατίτιδα, κίρρωση και, σταδιακά, ανεπάρκεια.

Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο συκώτι, όπως μερικά αντιβιοτικά, αλλά και μερικά παυσίπονα. Συνήθως συμβαίνει όταν παίρνουμε πολύ μεγάλη δόση ή όταν τα λαμβάνουμε μαζί με αλκοόλ. Προφανώς, οι ναρκωτικές ουσίες επίσης προκαλούν μεγάλη βλάβη στο συκώτι. Μην λαμβάνετε ποτέ φάρμακα χωρίς να έχετε διαβάσει προσεκτικά τις οδηγίες, και ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας.

Λοιμώξεις: Η ηπατίτιδα (A, B και C) όπως και άλλοι ιοί μπορεί να προκαλέσουν οξεία ή χρόνια ζημιά στο συκώτι. Οι πιθανότητες ηπατίτιδας αυξάνονται αν χρησιμοποιείτε βελόνες και τις μοιράζεστε με άλλους, αν κάνετε σεξ χωρίς προφυλάξεις, σεξ με πολλαπλούς παρτενέρ ή αν ζείτε σε περιοχή που το φαγητό ή το νερό δεν είναι ασφαλή.

Αυτοάνοσα νοσήματα: Αν το ανοσοποιητικό σας σύστημα αρχίσει να επιτίθεται στον οργανισμό, μπορεί το συκώτι σας να μπει στο στόχαστρο. Αυτό συμβαίνει σε παθήσεις όπως η αυτοάνοση ηπατίτιδα και η πρωτοπαθής χολική κίρρωση.

Καρκίνος: Αρκετά είδη καρκίνου μπορούν να επηρεάσουν το συκώτι, αλλά τα περισσότερα κάνουν μετάσταση από άλλη περιοχή. Οι πιθανότητες καρκίνου του ήπατος είναι υψηλότερες αν έχει ήδη προκληθεί βλάβη από την συσσώρευση λίπους, ή από άλλες χρόνιες παθήσεις.

Γενετικά προβλήματα: Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται πάσχοντας από σπάνιες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο συκώτι. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν στη βρεφική ηλικία, αλλά και μετά από αρκετές δεκαετίες. Μια από αυτές τις παθήσεις είναι η αιμοχρωμάτωση.

Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις, στις οποίες ο γιατρός προσπαθεί να δει πόσο καλά δουλεύει το συκώτι. Μπορεί να χρειαστεί υπέρηχος ή μαγνητική για να ελεγχθεί διεξοδικά και ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν και βιοψία.

Στα αρχικά στάδια της πάθησης, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να είναι αρκετές για θεραπεία. Για παράδειγμα, το να κόψετε το αλκοόλ μπορεί να είναι ό,τι χρειάζεται. Ακόμα και σε πιο προχωρημένα στάδια, βέβαια, μπορούν συχνά να περιορίσουν την βλάβη. Υπάρχουν φάρμακα, αλλά και η δυνατότητα εγχείρησης για να επιβραδύνουμε την εξέλιξη, ή και να σταματήσουμε την νόσο.

Το σημαντικό για να προλάβουμε αυτή την πάθηση είναι να σταματήσουμε το αλκοόλ, ειδικά αν το παρακάνουμε. Να τρώμε υγιεινά και να κάνουμε τακτικά γυμναστική.

Για πολύ σοβαρές περιπτώσεις, υπάρχει η δυνατότητα μεταμόσχευσης. Δεν χρειάζεται καν να μεταμοσχευθεί ολόκληρο συκώτι· οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα κομμάτι υγιούς συκωτιού από ζωντανό δότη, το οποίο θα αναπτυχθεί. Επίσης, το συκώτι του δότη θα θεραπευτεί με τον καιρό.