Η σεξουαλική εκπαίδευση παρέχεται σε πολλά σχολεία, αλλά δεν αρκεί, διότι οι έφηβοι μπορεί να μην ακούσουν ή να μην κατανοήσουν όλα όσα χρειάζονται. Για τον λόγο αυτόν, είναι απαραίτητο να λαμβάνει χώρα στο σπίτι και υπεύθυνοι για αυτό βέβαια είναι οι γονείς. Η ενίσχυση της σχολικής σεξουαλικής εκπαίδευσης από τους γονείς μπορεί να θέσει τις βάσεις για μια υγιή σεξουαλική ζωή.
Μπορεί ουσιαστικά το σεξ να βρίσκεται παντού, από τις ειδήσεις μέχρι και τις διαφημίσεις, αλλά, όταν έρχεται η στιγμή οι γονείς να ανοίξουν τη σχετική συζήτηση, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο εύκολα. Συχνά, αν κάποιος περιμένει την κατάλληλη στιγμή, χάνει τις καλύτερες ευκαιρίες, ενώ είναι καλύτερα να αντιλαμβάνεται τη σεξουαλική εκπαίδευση σαν μια συζήτηση που συνεχίζεται. Παρακάτω διατυπώνονται κάποιες ιδέες που θα σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε και να διατηρήσετε τον διάλογο.
• Αδράξτε την ευκαιρία όταν αντιληφτείτε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα ή κάποιο άλλο ερέθισμα που εγείρει ζητήματα υπεύθυνης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Θυμηθείτε ότι κατά τη διάρκεια κάποιων καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως είναι τα ψώνια, μπορεί να δοθούν οι καλύτερες ευκαιρίες για συζήτηση.
• Να είστε ειλικρινείς. Ακόμα κι αν αισθάνεστε άβολα, είναι σημαντικό να το μοιραστείτε. Αν δεν γνωρίζετε κάποια απάντηση, προθυμοποιηθείτε να την αναζητήσετε ή κάντε το μαζί με τον έφηβο/την έφηβη.
• Δηλώστε άμεσα και ξεκάθαρα τη στάση σας απέναντι σε συγκεκριμένα ζητήματα, όπως είναι το στοματικό σεξ και η συνουσία. Παρουσιάστε τους κινδύνους με αντικειμενικότητα, συμπεριλαμβανομένων του συναισθηματικού πόνου, των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και της μη προγραμματισμένης κύησης. Τονίστε ότι το στοματικό σεξ δεν είναι μια ασφαλής σεξουαλική συμπεριφορά.
• Ακούστε με προσοχή τι έχει να σας πει το παιδί σας. Κατανοήστε τις ιδιαίτερες πιέσεις, ανησυχίες και προκλήσεις της εφηβείας και μην επιδίδεστε σε ατέρμονα κηρύγματα και τακτικές εκφοβισμού.
• Πέρα από τις ακριβείς, επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες, μιλήστε επίσης για συναισθήματα, στάσεις και αξίες. Εξετάστε μαζί με το παιδί σας ζητήματα ηθικής και υπευθυνότητας μέσα στο πλαίσιο των δικών σας πεποιθήσεων.
• Ενθαρρύνετε τη συνέχεια της συζήτησης.
Η σεξουαλική εκπαίδευση των εφήβων περιλαμβάνει διάφορα δύσκολα ζητήματα, όπως αυτό της αποχής, του σεξουαλικού καταναγκασμού και της ομοφυλοφιλίας. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να είστε προετοιμασμένοι για ερωτήσεις όπως:
• Πώς θα ξέρω πότε είμαι έτοιμος/η για σεξ;
Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν έναν έφηβο στην πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, μεταξύ των οποίων είναι η πίεση από τους συνομηλίκους, η περιέργεια και η μοναξιά. Θυμίστε ότι το σεξ είναι μια δραστηριότητα για ενηλίκους και ότι μπορεί να περιμένει. Εν τω μεταξύ υπάρχουν άλλοι τρόποι να βιώσει εγγύτητα και οικειότητα μέσα σε μια σχέση, όπως ο χορός, το φιλί, το άγγιγμα, η αγκαλιά.
• Τι θα γίνει εάν ο φίλος/η φίλη μου θέλει να προχωρήσουμε στη σεξουαλική πράξη, ενώ εγώ όχι;
Εξηγήστε ότι κανείς δεν πρέπει να κάνει σεξ από υποχρέωση ή φόβο. Τονίστε ότι κάθε είδους σεξουαλικός καταναγκασμός είναι στην πραγματικότητα βιασμός, είτε ο δράστης είναι άγνωστος είτε φίλος, και ότι το όχι σημαίνει πάντα όχι. Δώστε έμφαση στο γεγονός ότι το αλκοόλ και τα ναρκωτικά μειώνουν την ορθή κρίση και τις αναστολές, και διευκολύνουν καταστάσεις σεξουαλικού καταναγκασμού.
• Τι σημαίνει το ότι κάποιες φορές νομίζω ότι είμαι ομοφυλόφιλος/η;
Πολλοί έφηβοι αναρωτιούνται κάποια στιγμή σχετικά με τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Βοηθήστε το παιδί σας να κατανοήσει ότι ακόμα βρίσκεται στην αρχή της σεξουαλικής του αναζήτησης και ότι πολλά από αυτά που νιώθει τώρα μπορεί στην πορεία να αλλάξουν. Πάνω απ’ όλα όμως, τονίστε ότι θα τον/την αγαπάτε έτσι κι αλλιώς και επιδοκιμάστε το γεγονός ότι μιλάει ανοιχτά για τα συναισθήματά του.
Τόσο οι έφηβοι όσο και οι ενήλικες αγνοούν την υψηλή συχνότητα της σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια ενός ραντεβού. Οι γονείς είναι σημαντικό να ενημερώσουν τα παιδιά τους και παράλληλα να είναι έτοιμοι να αναγνωρίσουν τα σημάδια της σεξουαλικής βίας ,όπως είναι η χρήση αλκοόλ και ουσιών, η αποφυγή φίλων και κοινωνικών γεγονότων, η δικαιολόγηση της συμπεριφοράς του συντρόφου, η ανησυχία και ο φόβος όταν ο σύντροφος είναι παρών, η απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο ή για δραστηριότητες που παλιότερα απολάμβανε, ο εντοπισμός μωλώπων, αμυχών και άλλων τραυματισμών.
Οι έφηβοι που εμπλέκονται σε κακοποιητικές σχέσεις βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο με μακροπρόθεσμες συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων της φτωχής ακαδημαϊκής επίδοσης, της κατάχρησης αλκοόλ και των αποπειρών αυτοκτονίας. Η συναισθηματική επίδραση των μη υγιών σχέσεων μπορεί επίσης να έχει μακρόχρονη διάρκεια και να αυξήσει την πιθανότητα σύναψης βίαιων και δυστυχισμένων σχέσεων στο μέλλον. Τα μαθήματα που παίρνουν οι έφηβοι σήμερα σχετικά με τον σεβασμό, τις υγιείς σχέσεις, το σωστό και το λάθος θα είναι χρήσιμα για όλη τη μετέπειτα ζωή και τις μελλοντικές τους σχέσεις. Για τον λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να συζητούν με τα παιδιά τους τι συνιστά και τι δεν συνιστά μια υγιή σχέση.
Εάν οι έφηβοι αποκαλύψουν στους γονείς τους ότι είναι σεξουαλικά ενεργοί, τότε είναι πιο σημαντικό από ποτέ να συνεχιστεί η συζήτηση για τις σχέσεις και την υγιή σεξουαλική συμπεριφορά. Οι γονείς πρέπει να μιλήσουν με ειλικρίνεια και αμεσότητα, και να τονίσουν τη σημασία της υπευθυνότητας μέσα σε μια σεξουαλική σχέση. Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί το ζήτημα του ασφαλούς σεξ, με σκοπό την πρόληψη μιας μη προγραμματισμένης κύησης και την προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Καλό είναι να ενθαρρύνουν τη διατήρηση μιας σταθερής σεξουαλικής σχέσης και να εξηγήσουν τους κινδύνους πίσω από τη συχνή εναλλαγή συντρόφων. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να τεθούν λογικά όρια και κανονισμοί που θα ρυθμίζουν τη συχνότητα των συναντήσεων με το αντίθετο φύλο.
Συχνά, στη σεξουαλική εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει και ο ιατρός του εφήβου. Μέσα σε ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης, στο πλαίσιο του ετήσιου ιατρικού έλεγχου, ο ειδικός μπορεί να προσεγγίσει τα ζητήματα της σεξουαλικής δραστηριότητας και συμπεριφοράς με έναν υποστηρικτικό τρόπο. Μπορεί επίσης να συστήσει τον εμβολιασμό ενάντια στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, τον HPV, τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια, για την πρόληψη της εμφάνισης κονδυλωμάτων, καθώς και κάποιων τύπων καρκίνου, μεταξύ των οποίων είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στόματος, του φάρυγγα και του πέους.
Με την υποστήριξη των γονέων, οι έφηβοι μπορεί να εξελιχθούν σε σεξουαλικά υπεύθυνους ενήλικες. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μιλούν με ειλικρίνεια και αυθεντικό ενδιαφέρον. Ακόμα και στην περίπτωση που οι έφηβοι δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται για τη συζήτηση, οι γονείς είναι σημαντικό να μιλήσουν. Το πιο πιθανό είναι οι έφηβοι να ακούν έτσι κι αλλιώς.
Πηγή: mayoclinic
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
