Σελίδες

Thessaloniki video tour

30/9/15

Γιατί πια δεν μπορώ να εμπιστευθώ κανέναν;

Η παγίδα της δυσπιστίας και της κακοποίησης "Δεν μπορώ να σε εμπιστευτώ"
γράφουν οι θεραπευτές Jeffrey Young και Janet Klosko,

Γιατί τείνουμε να επιλέγουμε ανθρώπους που είναι ψυχροί μαζί μας; Γιατί για κάποιους από εμάς είναι δύσκολο να πάρουμε αποφάσεις μόνοι μας, ενώ κάποιοι άλλοι νιώθουν συνεχώς εγκαταλελειμμένοι και μόνοι, χωρίς σταθερά πρόσωπα στη ζωή τους; Γιατί ο φόβος της αποτυχίας είναι τόσο έντονος και όταν κάνουμε λάθη “τρέχουμε” να τιμωρήσουμε τον εαυτό μας;
Πολλά “γιατί” μπορούν να αρχίσουν να ανατρέχουν σε αυτήν την σελίδα, όπως ανατρέχουν και μέσα μας, όταν πολύ συχνά κάνουμε διάλογο με τον εαυτό μας. Αναρωτιόμαστε το λόγο που τείνουμε να επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές, που καθόλου δεν χτίζουν μια καλύτερη ζωή, αλλά αντιθέτως την δυσκολεύουν. Πρόκειται πράγματι για ένα παράδοξο φαινόμενο, που συμβαίνει σε όλους. Οι Young και Klosko κατέληξαν ότι όλα τα παραπάνω αλλά και πολλά άλλα μπορούν να χαρακτηριστούν ως “παγίδες ζωής”.
“Μια παγίδα αναφέρεται σ’ ένα σχήμα που άρχισε στην παιδική μας ηλικία και έχει αντίκτυπο σ’ όλη την υπόλοιπη ζωή. Ξεκίνησε με κάτι που μας έκανε η οικογένειά μας ή άλλα παιδιά. Μας εγκατέλειψαν, μας επέπληξαν, μας υπερπροστάτευσαν, μας κακοποίησαν, μας απομόνωσαν ή μας στέρησαν. Τελικά, η παγίδα αυτή γίνεται μέρος του εαυτού μας. Πολύ αργότερα, αφού εγκαταλείψουμε το σπίτι, όπου μεγαλώσαμε, συνεχίζουμε να δημιουργούμε καταστάσεις στις οποίες μας κακομεταχειρίζονται, μας αγνοούν, μας υποβιβάζουν ή μας ελέγχουν και στις οποίες αποδεικνυόμαστε αδύναμοι να πραγματώσουμε τους πιο επιθυμητούς μας στόχους.
Οι παγίδες προσδιορίζουν τον τρόπο σκέψης, τα συναισθήματα, την συμπεριφορά και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Προκαλούν έντονα συναισθήματα, όπως θυμό, λύπη και άγχος. Ακόμα και όταν φαίνεται πως έχουμε τα πάντα – κοινωνική θέση, έναν ιδανικό γάμο, το σεβασμό των ανθρώπων που μας περιτριγυρίζουν, μια πετυχημένη καριέρα -, συχνά δεν μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή ή να πιστέψουμε στις επιτυχίες μας ”.
Η παγίδα αυτή διαθέτει ένα κράμα συναισθημάτων τα οποία νιώθουμε ότι είναι έτοιμα να εκραγούν: Πόνος, Φόβος, Οργή και Θλίψη.
Η διάθεσή σας είναι πολύ συχνά ευμετάβλητη ή αποστασιοποιήστε πλήρως από τα συναισθήματά σας που νιώθετε να σας παραλύουν, δίνοντας την εντύπωση ότι βρίσκεστε κάπου αλλού. Για εσάς οι σχέσεις είναι επικίνδυνες και απρόβλεπτες. Δυσκολεύεστε να εμπιστευτείτε τους ανθρώπους, είστε σε μια συνεχή επιφυλακή ενώ πιστεύετε (με βάση τις εμπειρίες σας) ότι μπορεί να σας πληγώσουν, να σας προδώσουν και να σας χρησιμοποιήσουν.
Έχετε καταλήξει σε αυτά τα συμπεράσματα γιατί κάποιος στην οικογένειά σας σας κακοποιούσε λεκτικά, σωματικά ή σεξουαλικά. Δεν μπορέσατε να εμπιστευτείτε τους ανθρώπους στην οικογένειά σας γιατί μπορεί να εκμεταλλεύονταν τις αδυναμίες σας, να σας έλεγαν ψέματα, να σας έδιναν υποσχέσεις που δεν κρατούσαν... Επιπλέον, μπορεί να εξαναγκαζόσασταν να κάνετε πράγματα με την απειλή της αυστηρής τιμωρίας ή της αντεκδίκησης ή οι άνθρωποι στην οικογένειά σας να ήταν εναντίον σας ή να σας μιλούσαν με τρόπο που σας πλήγωναν.
Η κακοποίηση κάνει τους ανθρώπους να ντρέπονται για τον εαυτό τους και να πιστεύουν ότι άξιζαν αυτό που έπαθαν. Οι άλλοι τους έκαναν να πιστέψουν ότι δεν έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν κάποια πράγματα ή να υποστηρίξουν τον εαυτό τους. Το άτομο για να αντέξει τα συναισθήματα και τις εικόνες ή την πραγματικότητα της κακοποίησης, αποδράει ψυχολογικά (διάσχιση) και αποστασιοποιείται.
Εάν αναγνωρίζετε κάτι από τα παραπάνω σε εσάς, τότε ίσως να αντιληφθείτε ότι επιλέγετε συντρόφους με ένα οξύθυμο χαρακτήρα που σας τρομάζει, που χάνει τον έλεγχο και σας ταπεινώνει, σας υποτιμά και σας κατακρίνει. Δεν σέβεται τις ανάγκες σας, σας εξαναγκάζει να κάνετε διάφορα πράγματα και εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες σας.
Ο λόγος που όλοι μας τείνουμε να επαναλαβάνουμε τα ίδια βιώματα και αυτοκαταστροφικά σενάρια που ζήσαμε σαν παιδιά, είναι ότι μας είναι πιο οικεία. Τις περισσότερες φορές έχουμε εσωτερικεύσει επικριτικές φωνές και έχουμε λανθασμενα πιστέψει ότι εμείς είμαστε οι κακοί της όλης υπόθεσης.
Εάν όλα τα παραπάνω νιώθετε να σας δυσκολεύουν, μη διστάσετε να ζητήσετε να δείτε ένα θεραπευτή για να σας βοηθήσει να απεγκλωβιστείτε από αυτή την παγίδα. Αναγνωρίστε πως ξεκίνησε και φαντασιακά (για αρχή) εκφράστε το θυμό σας σε αυτόν που σας κακοποίησε, μέχρι να βρείτε τον τρόπο να τον/την αντιμετωπίσετε. Μην ανέχεστε την κακοποίηση στις τωρινές σας σχέσεις και προσπαθήστε να δημιουργήσετε σχέση μ' ένα άτομο που σέβεται τα διακαιώματά σας και δε θέλει να σας πληγώσει.