Στην
ερώτηση ποιο είναι το πιο δυνατό φύλο, η πιο διαδεδομένη απάντηση θέλει
το ανδρικό να υπερισχύει. Η εξήγηση δεν είναι δύσκολή, από τη στιγμή
που οι άνδρες είναι πιο μεγαλόσωμοι από τις γυναίκες, μπορούν να
σηκώσουν μεγαλύτερα βάρη, μπορούν να τρέξουν πιο γρήγορα, καθώς και να
κάνουν μεγαλύτερα άλματα. Εάν η ίδια ερώτηση όμως, απευθυνθεί σε ιατρούς
η απάντηση θα είναι διαφορετική. Φαίνεται πως οι γυναίκες είναι στην
πραγματικότητα οι δυνατές, τουλάχιστον αναφορικά με τα ζητήματα υγείας.
Πόσο πιο δυνατές είναι όμως οι γυναίκες και γιατί;
Σε
παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους
άνδρες. Για παράδειγμα το προσδόκιμο ζωής της μέσης αμερικανίδας είναι
τα 81.3 έτη ενώ του μέσου αμερικανού είναι μικρότερο κατά 5.1 έτη. Σε
κάθε ηλικία ξεκινώντας από τη σύλληψη, οι άνδρες έχουν μεγαλύτερα
ποσοστά θνησιμότητας από τις γυναίκες. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι οι άνδρες
έχουν 40% υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από τις γυναίκες και μάλιστα,
εάν ο υπολογισμός περιοριστεί στις 5 πρώτες αιτίες θανάτου, την
καρδιαγγειακή νόσο, τον καρκίνο, το εγκεφαλικό, τη χρόνια πνευμονική
νόσο και τα ατυχήματα, τα ποσοστά θανάτων των ανδρών είναι 40%-220%
υψηλότερα από αυτά των γυναικών.
Οι
άνδρες όχι μόνο πεθαίνουν σε νεαρότερες ηλικίες, σε σύγκριση με τις
γυναίκες, αλλά επίσης υποφέρουν πιο συχνά από χρόνιες ασθένειες. Η
παρακάτω λίστα αναφέρει κάποιες από τις πιο συχνές ασθένειες που
πλήττουν τους άνδρες και τις αναλογίες εμφάνισης στα δύο φύλα.
Ασθένεια Άνδρας: Γυναίκα
Βουβωνοκήλη 9.5:1
Αορτικό ανεύρυσμα 5:1
AIDS 4:1
Αρθρίτιδα 4:1
Νεφρολιθίαση 3.5:1
Αλκοολισμός 3.3:1
Καρκίνος της ουροδόχου κύστης 3:1
Εμφύσημα 2.2:1
Έλκος δωδεκαδαχτύλου 2.2:1
Καρδιακή προσβολή 1.9:1
Γιατί
όμως οι άνδρες είναι λιγότερο υγιείς από τις γυναίκες; Το κενό ανάμεσα
στα δύο φύλα φαίνεται να εξηγείται από την αλληλεπίδραση βιολογικών ,
κοινωνικών και συμπεριφορικών παραγόντων. Κάποιοι από αυτούς είναι:
•
Τα φυλετικά χρωμοσώματα. Οι άνδρες έχουν μόνο ένα Χ χρωμόσωμα, ενώ οι
γυναίκες έχουν δύο. Αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους σε μη φυσιολογικές
μεταλλάξεις στο Χ χρωμόσωμα.
•
Οι ορμόνες. Οι άνδρες έχουν περισσότερη τεστοστερόνη, ενώ οι γυναίκες
έχουν περισσότερα οιστρογόνα. Έχει βρεθεί πως η τεστοστερόνη καταστέλλει
το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ τα οιστρογόνα το ενισχύουν.
•
Μεταβολισμός. Οι γυναίκες έχουν περισσότερη «καλή» χοληστερόλη (HDL),
ενώ οι άνδρες έχουν περισσότερο σπλαχνικό λίπος, το οποίο περιβάλει τα
ζωτικά όργανα και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για την υγεία.
•
Το εργασιακό στρες. Οι άνδρες υποφέρουν περισσότερο από το εργασιακό
στρες, σε σύγκριση με τις γυναίκες, με αποτέλεσμα να έχουν μεγαλύτερο
κίνδυνο να εμφανίσουν νοσήματα που σχετίζονται με το στρες, όπως είναι
για παράδειγμα η καρδιακή νόσος.
•
Τα κοινωνικά δίκτυα υποστήριξης. Οι άνδρες έχουν μικρότερα κοινωνικά
δίκτυα υποστήριξης και τείνουν να στηρίζονται στις γυναίκες τους για τη
διατήρηση της κοινωνικής τους ζωής. Η κοινωνική υποστήριξη προστατεύει
σημαντικά από σωματικά και ψυχικά προβλήματα.
•
Οι παράγοντες που σχετίζονται με συμπεριφορές. Οι άνδρες είναι πιο
πιθανό να υιοθετήσουν επικίνδυνες συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από
βία κι επιθετικότητα. Παράλληλα, ο τρόπος ζωής τους περιλαμβάνει
περισσότερες επικίνδυνες για την υγεία επιλογές. Είναι πιο πιθανό να
καπνίζουν και να κάνουν κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, σε σύγκριση με τις
γυναίκες, ενώ παράλληλα ασκούνται λιγότερο και δεν προσέχουν τη διατροφή
τους, όσο οι γυναίκες.
Πολύ
σημαντικός παράγοντας είναι επίσης το γεγονός ότι οι άνδρες αποφεύγουν
να επισκεφτούν το ιατρό, είτε για προληπτικό έλεγχο, είτε ακόμα και για
κάποιο πρόβλημα που προέκυψε. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο οι άνδρες να
αρνούνται τα συμπτώματα τους για όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτή η
λανθασμένη και επικίνδυνη πεποίθηση που θέλει τους πραγματικούς άνδρες
να μη ζητούν ποτέ ιατρική βοήθεια, η οποία αποκαλείται από κάποιους
σύνδρομο του John Wayne και από άλλους στρουθοκαμηλισμός, είναι μια από
τις βασικές αιτίες της διαφοράς που υπάρχει ανάμεσα στα δύο φύλα, τόσο
στο προσδόκιμο ζωής, όσο και στα επίπεδα υγείας.
Οι
γυναίκες από την άλλη, σκάφτονται περισσότερο την υγεία τους, είναι
συνεπείς στους προληπτικούς ελέγχους, ακούν τα σώματα τους και δίνουν
ακριβείς πληροφορίες στους ιατρούς. Οι άνδρες ακόμα και όταν
επισκέπτονται τους ιατρούς τείνουν να υποβαθμίζουν τα συμπτώματα τους
και τις ανησυχίες τους , ακόμα και να παραβλέπουν τις ιατρικές
συμβουλές.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν οι άνδρες για να βελτιώσουν την υγεία τους και να φτάσουν στο επίπεδο των γυναικών;
Οι
ειδικοί επισημαίνουν ότι η απάντηση δεν είναι πολύπλοκη. Οι άνδρες
πρέπει απλά να υιοθετήσουν συμπεριφορές παρόμοιες με αυτές των γυναικών.
Αυτές περιλαμβάνουν την μεγαλύτερη ενασχόληση με το σώμα, έτσι ώστε να
κατανοεί κανείς καλύτερα τις διαφορές και να αντιλαμβάνεται έγκαιρα τα
συμπτώματα, τον τακτικό προληπτικό έλεγχο, τη συστηματική φροντίδα του
εαυτού, την υιοθέτηση υγιεινών συμπεριφορών και την αναζήτηση ιατρικής
βοήθειας όταν χρειάζεται.
Το
άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
