Φθινοπωρινή μελαγχολία: Ποια είναι τα συμπτώματά της και πώς να την υπερνικήσουμε

Με τη μέρα να μικραίνει όλο και περισσότερο, με τις θερμοκρασίες που αργά και σταδιακά μειώνονται και με την ανάγκη να επιστρέψουμε στο δύσκολο πρόγραμμα του χειμώνα, νιώθουμε ότι η μελαγχολία του φθινοπώρου είναι αναπόφευκτη. Πρόκειται για ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο, πολλοί από εμάς νιώθουμε μια αλλαγή στη διάθεση κατά τη διάρκεια των πιο κρύων, σκοτεινών ημερών του χειμώνα.

Μπορεί να νιώθουμε περισσότερο λήθαργο και υπνηλία, σαν να μην έχουμε ενέργεια. Αν και μπορεί να είμαστε πιο άκεφοι απ’ ό,τι συνήθως, η μελαγχολία του φθινοπώρου δεν εμποδίζει την ικανότητά μας να απολαμβάνουμε τη ζωή.
Εντούτοις, αν παρατηρείτε ότι τα συμπτώματα και η έλλειψη διάθεσης επιμένουν και επηρεάζουν όλες τις πλευρές της ζωής σας – από την εργασία μέχρι και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις – μπορεί να αντιμετωπίζετε εποχιακή κατάθλιψη. Η εποχιακή κατάθλιψη είναι ένας επαναλαμβανόμενος τύπος κατάθλιψης που σχετίζεται με τις αλλαγές των εποχών. Ξεκινά συνήθως το φθινόπωρο και επιμένει και τους χειμερινούς μήνες.

Η εποχιακή κατάθλιψη είναι περίπλοκη από την απλή αδιαθεσία και τη μελαγχολία, κάτι παραπάνω από το να θέλουμε απλά να περάσουμε το σαββατόβραδό μας μέσα. Και είναι κάτι περισσότερο από το να προσμένουμε με ανυπομονησία τις πρώτες μέρες της άνοιξης. Η εποχιακή κατάθλιψη μπορεί να κάνει δυσλειτουργική και δυσβάσταχτη την καθημερινότητα των ανθρώπων που την εμφανίζουν.

Τα πιο συχνά σημάδια της φθινοπωρινής μελαγχολίας είναι γενικά η θλίψη και η έλλειψη ενέργειας. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
– Δυσκολία στον ύπνο
– Νιώθουμε λιγότερο κοινωνικοί
– Δυσκολευόμαστε να λαμβάνουμε πρωτοβουλίες
Από την άλλη πλευρά, τα κύρια χαρακτηριστικά είναι ο πολύς ύπνος και η υπερφαγία. Άλλα συνηθισμένα συμπτώματα της εποχιακής κατάθλιψης αποτελούν:
– Καθημερινή αδιαθεσία, καταθλιπτικά συναισθήματα
– Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που συνήθως απολαμβάνουμε
– Απομόνωση από φίλους και οικογένεια
– Δυσκολία συγκέντρωσης και απόδοσης στην εργασία
– Συνεχής αίσθηση κόπωσης και λήθαργος
– Απόγνωση για το μέλλον
– Αυτοκτονικοί ιδεασμοί

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η κύρια αιτία τόσο της φθινοπωρινής μελαγχολίας, όσο και της εποχιακής κατάθλιψης είναι τα χαμηλά επίπεδα φυσικού φωτός κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες. Το λιγότερο φυσικό φως μπορεί να δημιουργήσει αλλαγές στον οργανισμό μας:
– Πτώση των επιπέδων σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει τη διάθεση
– Διαταράξεις στον κιρκάδιο ρυθμό, ο οποίος ελέγχει τον κύκλο αφύπνισης – ύπνου
– Μεταβολές στη μελατονίνη, μια ορμόνη που σχετίζεται τόσο με τη διάθεση, όσο και με τον ύπνο

Αν και τα συμπτώματα τόσο της μελαγχολίας, όσο και της εποχιακής κατάθλιψης μπορεί να εξασθενούν την άνοιξη, είναι καλύτερο να μην υποφέρετε σιωπηλά και παθητικά, αλλά να δοκιμάσετε να αλλάξετε έστω και τη διάθεσή σας.
– Φως: Είναι σημαντικό να βγαίνετε έξω τις μέρες που ο ήλιος λάμπει. Εκμεταλλευτείτε το σαββατοκύριακο για μια βόλτα στην εξοχή ή στο κοντινότερο σας πάρκο. Η έκθεση στο φυσικό φως θα βοηθήσει την έκκριση περισσότερης σεροτονίνης και τη συνολική σας διάθεση.
– Άσκηση: Οι έρευνες αποδεικνύουν συνεχώς την ισχυρή σύνδεση άσκησης – ψυχικής υγείας, ειδικά για όσους ταλαιπωρούνται από κατάθλιψη και άγχος. Γι’ αυτό και πολλοί ειδικοί συστήνουν άσκηση ως συμπληρωματική θεραπεία εκτός των αντικαταθλιπτικών. Η άσκηση μπορεί να αυξήσει τη σεροτονίνη και τις ενδορφίνες, που και οι δύο με τη σειρά του επηρεάζουν τη διάθεση.
– Γνωστική – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία: Μία πρόσφατη έρευνα στην American Journal of Psychiatry επισημαίνει ότι αυτή η προσέγγιση ψυχοθεραπείας μπορεί να έχει πιο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα ακόμα και σε σύγκριση με την έκθεση στον ήλιο. Εντούτοις, και οι άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν να βοηθήσουν με τα συμπτώματα.
– Φαρμακευτική αγωγή: Αν οι πιο συμβατικές θεραπείες δεν παρέχουν αρκετή ανακούφιση, ίσως χρειαστεί κάποια φαρμακευτική αγωγή. Αν και το πιθανότερο είναι να μη χρειάζεστε την αγωγή όσο πλησιάζει η άνοιξη, χρειάζεται να το επικοινωνήσετε στον γιατρό σας. Η φαρμακευτική αγωγή τονίζουμε πως συνήθως χορηγείται σε βαριές περιπτώσεις εποχιακές κατάθλιψης και όχι στην φθινοπωρινή μελαγχολία.