του Αλέξανδρου Πιστοφίδη
Μπορεί το πρώτο αυτοκίνητο στον κόσμο να το κατασκεύασε ο γερμανός
Carl Benz (1844-1929), τον τίτλο όμως του καλύτερου βιομηχάνου
αυτοκινήτων στον κόσμο τον κέρδισε επάξια ο αμερικανός Henry Ford (1863 –
1947).
Για πολλούς, η πορεία αυτών των δύο ξεχωριστών ανθρώπων διακρίνει και τη διαφορά νοοτροπίας ανάμεσα στον παλαιό κόσμο των γερμανών και στον νέο κόσμο των αμερικανών. Ο πρώτος χαρακτηρίζεται από την πίστη στην τυπολατρεία, στη σιγουριά και στο φορμαλισμό της γνώσης και ο δεύτερος από την πίστη στο ρίσκο, στη δημιουργικότητα και στη φαντασία.
Ο πρώτος, με ιδανικές σπουδές και έρευνα πάνω στη μηχανική, κατασκεύασε το 1885 το πρώτο αυτοκινούμενο όχημα. Ο δεύτερος, με γνώσεις δημοτικού αλλά πρακτικό μυαλό(χαρακτηριστική η δήλωσή του στους N.Y. Times 29. 10 1921:History is bunk. What difference does it make how many times the ancient Greeks flew their kites?») αφού τελείωσε το δημοτικό ενός μικρού χωριού έξω από το Ντιτρόιτ, στην ηλικία των δεκαπέντε κατασκεύασε την πρώτη του μηχανή εσωτερικής καύσεως και το 1896, έντεκα χρόνια μετά τον Carl Benz, το πρώτο του αυτοκίνητο.
Για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια, ο ένας στη Γερμανία και ο άλλος στην Αμερική, κατασκεύαζαν μικρές παρτίδες αυτοκινήτων για λίγους πλούσιους πελάτες, ώσπου μια μέρα ο δεύτερος, είχε τη φαεινή ιδέα να κατασκευάσει το πρώτο μοντέλο μαζικής παραγωγής σε γραμμή συναρμολόγησης, το περίφημο T-Modell γνωστό ως «Tin Lizzy». Όταν ο γνωστός για την τσιγκουνιά του αμερικανοϊρλανδός, μέσα σε μια ημέρα, ανέβασε το μεροκάματο του οκταώρου των εργατών του, από τα 2,25 στα 5 (πέντε) δολάρια, όχι μόνο ξεσηκώθηκαν όλοι οι άλλοι αμερικανοί επιχειρηματίες, αλλά όταν τους είπε ως αιτιολογία «ποιος θα αγοράζει τα αυτοκίνητά μου»,τον πέρασαν και για τρελό.
Όταν μέσα σε λίγους μήνες, ο χρόνος κατασκευής του T-Modell, από τις δώδεκα ώρες έπεσε στα 93 λεπτά και το κόστος κατασκευής από τα 780 στα 490 δολάρια, ώστε ένας εργάτης της Ford, να μπορεί με 98 μεροκάματα να αγοράζει ένα αυτοκίνητο, τότε όλοι οι αμερικανοί επιχειρηματίες έμειναν με το στόμα ανοιχτό. Όταν δε, μέσα σε λίγα χρόνια, είκοσι εκατομμύρια αυτοκίνητα μετέφεραν γρήγορα και φτηνά ανθρώπους και εμπορεύματα σε όλη τη χώρα, τότε κατάλαβαν τη συμβολή αυτού του ιδιοφυούς ανθρώπου στην ανάπτυξη της χώρας τους και «της τσέπης τους». Όταν το 1926 άρχισε η Ford να κατασκευάζει το T-Modell και στο Βερολίνο, μόλις τότε ξύπνησαν ο Carl Benz και οι σύμβουλοί του. Στα πρακτικά συνεδρίασης για την κατασκευή της Mercedes-Benz το 1926, δεκατρία χρόνια δηλαδή μετά την «Tin Lizzy», μπορεί να διαβάσει κανείς την απόφαση «δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε περισσότερα από 1000 αυτοκίνητα ετησίως διότι δεν υπάρχουν εκπαιδευμένοι οδηγοί και η εκπαίδευσή τους θα αργήσει». Ακόμη και τότε, οι γερμανοί στηριζόταν στη λογική αντίληψη ότι αυτοκίνητα μπορούν να αγοραστούν μόνο από εκατομμυριούχους με οδηγό!
Δεν μπορούσε το φορμαλιστικό μυαλό τους να πάει στην ιδέα, ότι μαζική κατανάλωση και μαζική παραγωγή είναι έννοιες αλληλένδετες που σημαίνουν μείωση κόστους και ανάπτυξη και απαιτούν φαντασία και δημιουργικότητα . Οι γερμανοί, δυστυχώς, ξέρουν μόνο τη «δημιουργική καταστροφή» και μάλιστα επιμένουν πάνω σ’ αυτήν απ’ την εποχή του Joseph Schumpeter, μέχρι και σήμερα.
Πώς να εξηγήσεις τις εμμονές της Μέρκελ, του Σόϊμπλε, που παρά τις εκκλήσεις των αμερικανών, συνεχίζουν στην ίδια αποτυχημένη πολιτική της λιτότητας, προτιμώντας 25% ανεργία από 5% πληθωρισμό, στον Ευρωπαϊκό Νότο βεβαίως.
Για πολλούς, η πορεία αυτών των δύο ξεχωριστών ανθρώπων διακρίνει και τη διαφορά νοοτροπίας ανάμεσα στον παλαιό κόσμο των γερμανών και στον νέο κόσμο των αμερικανών. Ο πρώτος χαρακτηρίζεται από την πίστη στην τυπολατρεία, στη σιγουριά και στο φορμαλισμό της γνώσης και ο δεύτερος από την πίστη στο ρίσκο, στη δημιουργικότητα και στη φαντασία.
Ο πρώτος, με ιδανικές σπουδές και έρευνα πάνω στη μηχανική, κατασκεύασε το 1885 το πρώτο αυτοκινούμενο όχημα. Ο δεύτερος, με γνώσεις δημοτικού αλλά πρακτικό μυαλό(χαρακτηριστική η δήλωσή του στους N.Y. Times 29. 10 1921:History is bunk. What difference does it make how many times the ancient Greeks flew their kites?») αφού τελείωσε το δημοτικό ενός μικρού χωριού έξω από το Ντιτρόιτ, στην ηλικία των δεκαπέντε κατασκεύασε την πρώτη του μηχανή εσωτερικής καύσεως και το 1896, έντεκα χρόνια μετά τον Carl Benz, το πρώτο του αυτοκίνητο.
Για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια, ο ένας στη Γερμανία και ο άλλος στην Αμερική, κατασκεύαζαν μικρές παρτίδες αυτοκινήτων για λίγους πλούσιους πελάτες, ώσπου μια μέρα ο δεύτερος, είχε τη φαεινή ιδέα να κατασκευάσει το πρώτο μοντέλο μαζικής παραγωγής σε γραμμή συναρμολόγησης, το περίφημο T-Modell γνωστό ως «Tin Lizzy». Όταν ο γνωστός για την τσιγκουνιά του αμερικανοϊρλανδός, μέσα σε μια ημέρα, ανέβασε το μεροκάματο του οκταώρου των εργατών του, από τα 2,25 στα 5 (πέντε) δολάρια, όχι μόνο ξεσηκώθηκαν όλοι οι άλλοι αμερικανοί επιχειρηματίες, αλλά όταν τους είπε ως αιτιολογία «ποιος θα αγοράζει τα αυτοκίνητά μου»,τον πέρασαν και για τρελό.
Όταν μέσα σε λίγους μήνες, ο χρόνος κατασκευής του T-Modell, από τις δώδεκα ώρες έπεσε στα 93 λεπτά και το κόστος κατασκευής από τα 780 στα 490 δολάρια, ώστε ένας εργάτης της Ford, να μπορεί με 98 μεροκάματα να αγοράζει ένα αυτοκίνητο, τότε όλοι οι αμερικανοί επιχειρηματίες έμειναν με το στόμα ανοιχτό. Όταν δε, μέσα σε λίγα χρόνια, είκοσι εκατομμύρια αυτοκίνητα μετέφεραν γρήγορα και φτηνά ανθρώπους και εμπορεύματα σε όλη τη χώρα, τότε κατάλαβαν τη συμβολή αυτού του ιδιοφυούς ανθρώπου στην ανάπτυξη της χώρας τους και «της τσέπης τους». Όταν το 1926 άρχισε η Ford να κατασκευάζει το T-Modell και στο Βερολίνο, μόλις τότε ξύπνησαν ο Carl Benz και οι σύμβουλοί του. Στα πρακτικά συνεδρίασης για την κατασκευή της Mercedes-Benz το 1926, δεκατρία χρόνια δηλαδή μετά την «Tin Lizzy», μπορεί να διαβάσει κανείς την απόφαση «δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε περισσότερα από 1000 αυτοκίνητα ετησίως διότι δεν υπάρχουν εκπαιδευμένοι οδηγοί και η εκπαίδευσή τους θα αργήσει». Ακόμη και τότε, οι γερμανοί στηριζόταν στη λογική αντίληψη ότι αυτοκίνητα μπορούν να αγοραστούν μόνο από εκατομμυριούχους με οδηγό!
Δεν μπορούσε το φορμαλιστικό μυαλό τους να πάει στην ιδέα, ότι μαζική κατανάλωση και μαζική παραγωγή είναι έννοιες αλληλένδετες που σημαίνουν μείωση κόστους και ανάπτυξη και απαιτούν φαντασία και δημιουργικότητα . Οι γερμανοί, δυστυχώς, ξέρουν μόνο τη «δημιουργική καταστροφή» και μάλιστα επιμένουν πάνω σ’ αυτήν απ’ την εποχή του Joseph Schumpeter, μέχρι και σήμερα.
Πώς να εξηγήσεις τις εμμονές της Μέρκελ, του Σόϊμπλε, που παρά τις εκκλήσεις των αμερικανών, συνεχίζουν στην ίδια αποτυχημένη πολιτική της λιτότητας, προτιμώντας 25% ανεργία από 5% πληθωρισμό, στον Ευρωπαϊκό Νότο βεβαίως.
