Σελίδες

Thessaloniki video tour

11/12/18

«Με χτυπούσε με κούτσουρα»: Οι κακοποιημένες, ξεχασμένες γυναίκες της Ζιμπάμπουε




Η Ζιμπάμπουε βρέθηκε κάτω από το μικροσκόπιο του κόσμου, καθώς η...
χώρα διεξήγαγε τις πρώτες εκλογές της μετά την απομάκρυνση του αυταρχικού Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Τη διχαστική νίκη του πρώην συμμάχου του, Emmerson Mnangagwa, υποδέχτηκε μεγάλη πολιτική αναταραχή και διαμάχη από το αντίπαλο πολιτικό κόμμα το “Κίνημα για Δημοκρατική Αλλαγή” (MDC). Έξι άτομα σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς και πολλοί τραυματίστηκαν, στις διαμαρτυρίες που ακολούθησαν αμέσως μετά τα αποτελέσματα. Με αβέβαιο το μέλλον μπροστά της η Ζιμπάμπουε, ένα είναι σίγουρο: ότι αναμένεται μεγάλη έκρηξη βίας στη χώρα. Συγκεκριμένη τα επεισόδια βίας δεν περιορίζονται μόνο στο χώρο της δημόσιας σφαίρας, αλλά εντοπίζονται κυρίως στον προσωπικό χώρο, με τις γυναίκες και τα κορίτσια να αποτελούν σταθερό στόχο καθημερινά.

Σύμφωνα με την Abigail Matsvayi, διευθύντρια της Ένωσης Γυναικών Δικηγόρων Ζιμπάμπουε (ZWLA), μιας οργάνωσης που βοηθά τις κακοποιημένες γυναίκες να ορθοποδήσουν και της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της χώρας, όλα δείχνουν ότι η σεξουαλική επίθεση βρίσκεται σε τρομερή άνοδο. Από το 2010 έως το 2016 σημειώθηκε αύξηση 42% σε περιπτώσεις βιασμών, με τουλάχιστον 21 άτομα να βιάζονται κάθε μέρα. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι πολλές γυναίκες δεν καταγγέλλουν τη σ..΄.ουαλική βία, ο αριθμός αυτός πιθανόν να είναι υψηλότερος.

Η ενδοοικογενειακή βία εξακολουθεί να αποτελεί μείζον ζήτημα, με το 78% των γυναικών αυτών να ισχυρίζονται ότι έχουν ξυλοκοπηθεί από το σύζυγό τους ή το σύντροφό τους.

"Ο σύζυγός μου με κακοποιούσε για οκτώ ολόκληρα χρόνια", δήλωσε η Matilda Dube, μια 52χρονη μητέρα. "Με χτυπούσε και με έβριζε μπροστά στα παιδιά μου. Στη συνέχεια με πέταξε έξω από το σπίτι που χτίσαμε μαζί.”

"Ο άντρας μου χρησιμοποιούσε κούτσουρα για να με χτυπήσει. Μια φορά μου έκοψε στη μέση το κάτω χείλος μου και ήμουν γεμάτη αίματα.”

Η βία όμως δεν εντοπίζεται μόνο στους ενήλικες. Ένα στα τρία κορίτσια στη Ζιμπάμπουε βιώνει σεξουαλική βία, προτού κλείσει τα 18, σύμφωνα με τη UNICEF.

Ο "επικεφαλής του χωριού", στον οποίο μίλησε η Matilda, αποτελεί μέρος ενός διπλού νομικού συστήματος, σύμφωνα με το οποίο τα παραδοσιακά έθιμα συνυπάρχουν μαζί με τους επίσημους και θεσμικούς νόμους του κράτους, γεγονός που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Αυτό ισχύει ειδικά στην περίπτωση των ανήλικων παιδιών, κυρίως των κοριτσιών που φεύγουν με πολύ μεγαλύτερους άνδρες.

Η Agnes ήταν 15 όταν συνάντησε για πρώτη φορά τον άνδρα, με τον οποίο στη συνέχεια θα το έσκαγε. Έχοντας βιώσει τη χειρότερη ενδοοικογενειακή βία, αυτός ο άντρας ήταν η μόνη της ελπίδα.
Είχα μία φίλη στο χωριό που είχε την ίδια ηλικία με εμένα. Άρχισε να βγαίνει με έναν πολύ μεγαλύτερο άνδρα. Και συνεχώς μου έλεγε να γνωρίσω τους φίλους και τους αδελφούς του. Όμως εγώ δεν ήθελα. Τελικά όμως μετά από τόση πίεση, ενέδωσα». Και έτσι την έπεισε να το σκάσει μαζί του για να τον παντρευτεί. Πήρε το λεωφορείο, δεν το είπε σε κανέναν και δεν χαιρέτησε ούτε τα αγαπημένα της πρόσωπα.

Η γιαγιά της Agnes, η Εσέμπια, μαράζωσε με την απόφαση της εγγονής της. «Ράγισε η καρδιά μου όταν δεν ήρθε σπίτι», είπε η Εσέμπια. "Αμέσως συμβουλεύτηκα την αστυνομία του χωριού, καθώς ήταν ανήλικη για να παντρευτεί και δεν πίστευα ότι πραγματικά ήθελε να φύγει με αυτόν τον άνδρα. Η αστυνομία όμως δε μου έδωσε καμία σημασία και έτσι ένιωσα χαμένη από χέρι. "

Η κα Matsvayi μας είπε ότι τα παραδείγματα κακοποίησης είναι τόσο συνηθισμένα: «Οι άνδρες θεωρούνται ανώτεροι συγκριτικά με τις γυναίκες, καθορίζουν πρότυπα και υιοθετούν πρακτικές που επιτρέπουν στους ανθρώπους να είναι βίαιοι. Με αυτό τον τρόπο, στις τοπικές αυτές κοινωνίες, η βία είναι ένδειξη αγάπης. Θα ακούσετε τους άνδρες να λένε ότι πρέπει να πειθαρχήσεις τη γυναίκα σου για να αποκτήσεις εξουσία και να αποδείξεις ότι είσαι ο επικεφαλής του σπιτιού. Το πρόβλημα επομένως βρίσκεται στη ανοχή και αποδοχή της βίας, που μεταφράζεται ως ένδειξη αγάπης και επίδειξη δύναμης.»

"Πολλές φορές οι γυναίκες δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και δεν ξέρουν τι πρέπει να κάνουν. Και εκεί ξεκινάει το δικό μας έργο υπεράσπισης και προάσπισης των δικαιωμάτων των ευάλωτων αυτών γυναικών.", εξηγεί η κα Matsvayi.

Στην περίπτωση της Matilda Dube, αυτή η ευαισθητοποίηση απέφερε καρπούς. Ο σύζυγός της σταμάτησε να την κακοποιεί, καθώς η νόμιμη παρέμβαση τον έκανε να συνειδητοποιήσει το λάθος του. Το ZWLA της έδωσε το θάρρος να καθίσει, να του μιλήσει και να του εξηγήσει όλα όσα βίωσε τα βίαια αυτά χρόνια. Από τη στιγμή που του εξήγησε και ο ίδιος αποφάσισε να αλλάξει, ζούνε ειρηνικά, χωρίς εκρήξεις βίας.

Στην περίπτωση της Agnes, οι εκπαιδευτικοί την αγκάλιασαν και τη βοήθησαν να επιστρέψει στο σχολείο.
Αδιαμφισβήτητα, το ZWLA αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη της συνταγματικής αλλαγής του 2013, όπου η ισότητα των φύλων αποτελεί θεμελιώδη αρχή, η οποία απαγορεύει τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.

"Ένα μεγάλο μέρος του νόμου λέει ότι δεν πρέπει να είμαστε βίαιοι. Πρέπει να αρχίσουμε να αλλάζουμε συμπεριφορές και να να μη δείχνουμε καμία ανοχή στις βίαιες πράξεις».

Η Ζιμπάμπουε βρίσκεται υψηλά στην παγκόσμια κατάταξη της βίας κατά των γυναικών και παρόλο που σημειώθηκε πρόοδος λόγω της συνταγματικής μεταρρύθμισης, η βία περιορίστηκε, αλλά το πρόβλημα δεν εξαλείφθηκε.

Ο φόβος των γυναικών να μιλήσουν εναντίον των συζύγων τους, η έλλειψη οικονομικής ανεξαρτησίας και ο κοινωνικός στιγματισμός εξακολουθούν να εμποδίζουν τις γυναίκες να καταφύγουν στη δικαιοσύνη.

Η Ζιμπάμπουε δεν είναι η μόνη χώρα που δίνει συνεχώς μάχη για τη μείωση της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά είναι μια χώρα που βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Σε ένα εξαιρετικά ασταθές πολιτικό περιβάλλον, η εκστρατεία για την ισότητα των φύλων και την εξάλειψη της βίας δεν σταματάει ποτέ. Εξάλλου, το παράδειγμα της 52χρονής Matilda Dube και της ανήλικης Agnes πρέπει να αφυπνίσει και άλλες γυναίκες, που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις.